Кирил монгол бичгийн дүрэм

Дүрэм 1

Цагаан толгой

А а	Б б	В в	Г г	Д д
Е е	Ё ё	Ж ж	З з	И и
Й й	К к	Л л	М м	Н н
О о	Ө ө	П п	Р р	С с
Т т	У у	Ү ү	Ф ф	Х х
Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ
Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Дүрэм 2

Монгол хэл 35 үсэгтэй. Эдгээр үсгийг эгшиг, гийгүүлэгч, тэмдэг гэж гурав хуваана.

• Уушгинаас гарсан хий амны хөндийгөөр саадгүй чөлөөтэйгөөр гарч хэлэгдэх авиаг эгшиг авиа гэнэ.
• Уушгинаас гарсан хий амны хөндийгөөр гарахдаа ямар нэг саад хашилт тохиолдож хэлэгдэх авиаг гийгүүлэгч авиа гэнэ.
• Цагаан толгойн үсгийн а, э, и, о, у, ө, ү, я, е, ё, ю, й, ы энэ арван гурав нь эгшиг; б, в, г, д, ж, з, к, л, м, н, п, р, с, т, ф, х, ц, ч, ш, щ энэ хорь нь гийгүүлэгч; ъ, ь хоёр нь дуудлагагүй тул эгшиг ч биш, гийгүүлэгч ч биш зүгээр тэмдэг үсэг болно.

Ичинхорлоо- "Зуун намар"

https://www.youtube.com/watch?v=2gBCcqS5ATg

Монгол бичгийг галиглах

 Эх сурвалж:http://toli.query.mn/static/script

Монгол бичгийг галиглах

• Орхицоор төгссөн тохиолдолд салгаж дундуур нь хасах тэмдэгтэй галиглая. Жишээ нь: {arrang-a} г.м.
• Монгол бичигт о, у үсгүүд, си, ши үсгүүд яг адил бичигддэг ч ялгаж бичихийг хичээнэ үү. Жишээ нь АНИШГҮЙ гэдэг үгийг {anasi ugei} биш {anashi uegei} гэж галиглавал сайн.
• Үеэр тасарсан үгийг дундаа хоосон зайтай бичих хэрэгтэй.
• Монгол бичигт кирилл бичгийн З, Ж үсгүүд болон Ц, Ч үсгүүд ижил дуудлагатай байдаг учир дээрх байдлаар оруулна уу. Жишээ нь: Цэцэг гэдэг үгийг {checheg}, Зараа гэдэг үгийг {jarag-a} г.м.
• Их энхлэг буюу хэлний угийн Н үсгийг ng гэж галиглана. Жишээ нь: Монгол -> {monggol} г.м.

Сургамжит өгүүллэг

Гэр бүлийн зурганд та байна уу?

     Салли аав, ээж, эгч, дүүгийнхээ хамт тавуулаа амьдардаг байlаа. Аав нь байнга ажилтай тун завгүй байдаг учраас Саллид аавтайгаа ярилцах, тоглох боломж бараг олддоггүй байлаа.Саллиг 3-дугаар ангид орох үед нь тэдний анги эцэг эхийн хурал хийхээр болжээ. Гэхдээ багш нь энэ удаад түүний ээжийг биш аавыг ирэхийг хүссэн байна. Аав нь эцэг эхийн хуралд амжилгүй хурал дуусч байх үед арайхын ирж амжив. Багш аавд нь охиных нь зургийг үзүүлээд: "Би таныг охиныхоо зурсан "Гэр бүл" сэдэвт зургийг үзээсэй гэж хүссэн юм. Салли үнэхээр гоё зурсан байгаа биз" гэж асуулаа. Аав нь зургийг харвал түүнд эхнэр нь, Салли бас түүний нөгөө хоёр хүүхдийн зураг байв. Гэхдээ өөрийнх нь зураг байсангүй. 

Сургамжит өгүүллэг

Эхийн хайр

  

"Би хvvхдээ харж болох уу?" гэж дєнгєж нярайлсан эх асуулаа. Тvvнд єлгийтэй хvvхдийг єгєхєд баярлаж хєєрсєн эх сайтар харахын тулд єлгийг нь задлаад цочирдсондоо юу гэж хэлэхээ ч мэдсэнгvй. Эх vрийг харж байсан эмч нvvр буруулан, цонхоор харан зогслоо. Хvvхдийн чих байхгvй байлаа. Хvvхдэд vзлэг хийхэд сонсох чадвар нь хэвийн, харин харагдах эрхтэн байхгvй гэж оношилжээ. Тvvнээс хойш он жил урссаар хvv нь том болж сургуульд оров. Нэгэн єдєр сургуулиасаа хар хурдаараа гvйж ирээд ээждээ наалдан гомдолтой нь аргагvй уйлж байлаа... Энэ бол амьдралдаа анх удаа гомдсон хэрэг бєгєєд "Нэг том хvvхэд намайг эрэмдэг" гэсэн гэх нь тэр... Хvv ийм доромжлолыг амссаар єсчээ. Хэдийгээр найз нєхєд нь тvvнд сайн, єєрєє сурлага сайтай байсан ч тэдэнтэй нийлдэггvй байв. 

Сургамжит өгүүллэг

”Инээмсэглэл” сургамжит өгүүллэг

Бяцхан охин гунигтайхан алхаж байгаа нэгэн хүн руу харан инээмсэглэжээ. Охины дотно сайхан инээмсэглэл нөгөө хүний сэтгэлийг сэргээжээ. Сэтгэл нь сэргэж сайхан болсон нөгөө хүн маань саяхан өөрт нь тусалсан нэг найздаа баярласан талархсанаа хэлээгүйгээ санажээ. Ингээд бяцхан зурвас бичин түүнд хүргүүлэв.

Зурвасыг авсан найз нь маш их баярлаж, өдрийн хоолоо идэж байсан зоогийн газрын зөөгчид ахиухан шиг цайны мөнгө орхижээ.

Зөөгч хүү хэзээч ийм их хэмжээний цайны мөнгө авч байгаагүй болохоор баярлан гэртээ харих замд нь өдөр бүр малгайгаа тосон суудаг хөгшин гуйлгачны малгайд мөнгө хийв.

Хөгшин гуйлгачин тун их баярлажээ. Бүхэл бүтэн хоёр өдрийн туршид хэлэн дээрээ юу ч тавиагүй байсан юмсанж. Ингээд гэдэс цатгалан, сэтгэл тэнэгэр байдлаар байшингийн доод давхарын хонгилдоо иржээ. Тэрээр тун жаргалтай өөдрөг байсан учир гадаа даарч чичирч байсан нэг бяцхан гөлгийг гэртээ оруулж дулаан хонуулахаар болж хөлдөж үхэхээс аварчээ.

Сургамжит өгүүллэг

Хүүхдүүд ээжтэйгээ хамт байг

Хагалгааны өрөөнөөс эмчийг гарч ирмэгц бүсгүй гараас нь зууран сөгдлөө. "Бяцхан үр минь зүгээр биз дээ? Бүх юм сайн болсон уу? Би харж болох уу" хэмээн хойно хойноос нь урсгах олон асуултанд эмч гэмтэн шиг нүүр буруулав. "Уучлаарай бид чадах бүхнээ хийсэн. Гэвч аварч чадсангүй" ...  Зүрхийг нь зүссэн энэ аймшигт хариултыг сонссон эх өөрийн эрхгүй орилон уйлав. "Бурхан минь миний жаахан үр ийм аймшигт өвчнөөр өвдөх ёстой гэж. Энэ хорвоод наймхан жил амьдарлаа шүү дээ. Та намайг түүнтэй минь үүнээс удаан байлгаж чадсангүй юу." хэмээн уйлах үрээ алдсан эхийг харсан хэний ч сэтгэл сэмэрч, зүрх зүсэгдэнэ."Та хүүгээ хамгийн сүүлийн удаа харахыг хүсч байна уу?" гэсэн эмчийн асуултыг сонссон тэрээр хагалгааны өрөө рүү аяархан алхан орлоо. Жаахан үрийнхээ сэвлэг үсийг нь гараараа илэн зогсох эхийг харсан сувилагч хоолой чичрүүлэн "Та хүүгийнхээ үсийг авч үлдэхийг хүсэж байна уу?" гэж асуув. Ээж толгой дохилоо. Сувилагч хүүгийн үсийг тайрч  уутанд хийн бүсгүйд нэгэн захидлын хамт өгөв. Гар нь чичрэн хүүгийнхээ захиаг задаллаа.